Đặt chất lượng phát triển thị trường bảo hiểm lên hàng đầu

BẢO HIỂM RẤT QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI KINH TẾ – XÃ HỘI

PVThưa Bộ trưởng, thời gian qua, dư luận và người dân đang rất quan tâm tới chất lượng phát triển thị trường bảo hiểm, đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ (BHNT). Bộ trưởng có thể cho biết cụ thể hơn về thị trường này?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Mặc dù còn rất non trẻ nếu so với lịch sử hàng trăm năm của thị trường bảo hiểm thế giới, song phải khẳng định, thị trường bảo hiểm Việt Nam đã trải qua hơn 1/4 thế kỷ với sự tăng trưởng cao và tương đối ổn định. Mức tăng trưởng của thị trường này bình quân 20%/năm, cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra tại Chiến lược Phát triển thị trường bảo hiểm giai đoạn 2011 – 2020.

Thị trường bảo hiểm ngày càng thể hiện được vai trò, vị trí đối với sự phát triển kinh tế – xã hội, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước; cũng như một phần đem lại sự bảo vệ về tài chính, sức khỏe cho nhân dân.

Khung khổ pháp lý, cơ chế, chính sách quản lý đối với thị trường bảo hiểm ngày càng được hoàn thiện, hỗ trợ thị trường phát triển, góp phần thúc đẩy hội nhập và hợp tác kinh tế quốc tế. Cùng với đó, các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) đã và đang hoạt động an toàn, hiệu quả, tính chuyên nghiệp, năng lực cạnh tranh ngày càng được cải thiện. Các sản phẩm và chất lượng dịch vụ được tăng cường, ngày càng đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tham gia bảo hiểm.

Bài cuối: Đặt chất lượng phát triển thị trường bảo hiểm lên hàng đầu
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Tính đến cuối năm 2022, các DNBH đã đầu tư trở lại nền kinh tế với tổng số tiền là 656 nghìn tỷ đồng và chi trả quyền lợi bảo hiểm trên 64 nghìn tỷ đồng. Tới cuối tháng 4/2023, tổng tài sản của các DNBH ước đạt 849,4 nghìn tỷ đồng, tăng 14,18% so với cùng kỳ năm trước. Các DNBH đã đầu tư trở lại nền kinh tế ước đạt 708,4 nghìn tỷ đồng, tăng 14,41% so với cùng kỳ năm trước. Tổng doanh thu phí bảo hiểm trong 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 75,3 nghìn tỷ đồng, tăng 1,12%, trong đó các DNBH chi trả quyền lợi bảo hiểm ước đạt 23,5 nghìn tỷ đồng, tăng 20,71% so với cùng kỳ năm trước. Đây là những con số cho thấy sự tăng trưởng cũng như sự đóng góp của thị trường bảo hiểm đối với sự phát triển của kinh tế đất nước và an sinh xã hội.

Tuy nhiên, chúng ta cũng thẳng thắn thừa nhận, trong quá trình tăng trưởng nhanh về “lượng”, thì “chất” chưa có sự phát triển tương xứng. Điển hình là thời gian vừa qua, thị trường bảo hiểm, đặc biệt là BHNT đã phát sinh một số vấn đề về chất lượng hoạt động tư vấn, cũng như dịch vụ chăm sóc và giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho khách hàng. Nếu như trước đây, thị trường chỉ có kênh đại lý truyền thống, thì thời gian qua đã hình thành thêm nhiều kênh phân phối khác là các đại lý tổ chức mà điển hình là kênh phân phối qua ngân hàng (Bancassurance). Bancassurance giúp hoạt động khai thác bảo hiểm trở nên đa dạng, nhưng cũng tạo ra sự phức tạp hơn trong thời gian gần đây. Do đó, chúng ta phải nhìn nhận lại và chấn chỉnh để hoạt động lành mạnh, đúng hướng.

Qua phản ánh của báo chí, dư luận, cũng như công tác quản lý, giám sát, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Tài chính cũng đã tăng cường nhiều giải pháp để chấn chỉnh những điểm còn tồn tại trong triển khai hoạt động khai thác các sản phẩm bảo hiểm trên thị trường BHNT nói chung và kênh bancassurance nói riêng.

NÂNG CHẤT LƯỢNG ĐẠI LÝ BẢO HIỂM

PV: Qua phản ánh của báo chí và dư luận cho thấy, chất lượng tư vấn, chăm sóc khách hàng của các đại lý bảo hiểm là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều khách hàng bức xúc khi mua BHNT. Bộ trưởng đánh giá sao về thực trạng này?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Nhìn toàn cục, chất lượng đại lý bảo hiểm đã có sự cải thiện. Nhiều DNBH đã đầu tư cho khâu đào tạo đại lý, đầu tư cho công nghệ thông tin, tăng chất lượng cung cấp dịch vụ và chăm sóc khách hàng.

Tuy vậy, chúng ta không phủ nhận rằng, một số đại lý bảo hiểm hoạt động với chất lượng chưa cao. Thực tế cho thấy, nhiều DNBH chỉ chú trọng vào đào tạo đại lý theo hướng làm sao để bán được sản phẩm, có nghĩa là đào tạo thiên lệch về kỹ năng bán hàng, hơn là chú trọng nền kiến thức kinh tế, kiến thức chuyên môn bảo hiểm, cũng như đạo đức nghề nghiệp. Mặt khác, một số DNBH chú trọng nhiều hơn tới doanh thu, lợi nhuận đại lý thu về, mà lơ là việc kiểm soát, giám sát hoạt động, chất lượng tư vấn, chăm sóc khách hàng của đại lý.

BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI CHÍNH HỒ ĐỨC PHỚC:

Thị trường bảo hiểm sẽ lành mạnh và chất lượng hơn

Qua phản ánh của báo chí, dư luận, cũng như công tác quản lý, giám sát, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Tài chính đã tăng cường nhiều giải pháp để chấn chỉnh những bất cập, tồn tại trong triển khai hoạt động khai thác các sản phẩm bảo hiểm trên thị trường bảo hiểm nhân thọ nói chung và kênh bancassurance nói riêng. Qua chấn chỉnh, hoạt động bảo hiểm đã dần có những chuyển biến tích cực. Với nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ, chúng tôi tin tới đây, ngành Bảo hiểm sẽ hoạt động chất lượng hơn nữa, đóng góp nhiều hơn nữa cho phát triển kinh tế và an sinh xã hội.

Đại lý bảo hiểm không đảm bảo tiêu chuẩn, chưa tư vấn đầy đủ, khách quan, nhất là các sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư. Mặt khác, có không ít khách hàng chưa quan tâm tìm hiểu kỹ, còn có tâm lý cả tin, cả nể khi ký hợp đồng bảo hiểm. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến những bức xúc mà dư luận phản ánh trong thời gian qua, làm giảm vai trò, bản chất thực và tính nhân văn của bảo hiểm. Do vậy, đây là vấn đề thị trường phải thực sự thay đổi một cách mạnh mẽ. Các DNBH cần phải nâng cao nhận thức, rà soát lại, có giải pháp để nâng cao chất lượng đại lý. Về phía cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi sẽ chấn chỉnh và xử lý thật nghiêm các DNBH để xảy ra sai phạm.

PV: Một số chuyên gia cho rằng, một trong những nguyên nhân lớn làm cho nhiều khách hàng tăng bức xúc hơn về chất lượng thị trường BHNT đó là vì kênh bancassurance. Theo Bộ trưởng, chúng ta phải làm thế nào để khai thác kênh bán bảo hiểm tiềm năng này, nhưng vẫn giữ được sự toàn vẹn và giá trị nhân văn của ngành Bảo hiểm?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Bancassurance là một kênh tiềm năng. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, bancassurance đã khẳng định được hiệu quả tốt. Ở Việt Nam, kênh này mới phát triển trong những năm gần đây nhưng có sự phát triển nhanh, mang lại doanh thu không nhỏ cho các ngân hàng và DNBH. Đây là cơ hội cho thị trường bảo hiểm đa dạng hóa kênh phân phối, nhưng rõ ràng trong triển khai thực tế còn có nhiều vấn đề cần phải thay đổi, hoàn thiện để phát triển minh bạch, đúng định hướng.

Trên thực tế, các cơ quan quản lý chuyên ngành cũng đã nhìn thấy những vấn đề phát sinh và khẩn trương vào cuộc để thay đổi. Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước cũng đã nhiều lần làm việc với nhau và có văn bản chấn chỉnh các ngân hàng thương mại (NHTM), DNBH phải nghiêm chỉnh chấp hành, tuân thủ pháp luật, cấm các hành vi mời chào, lôi kéo, tư vấn không đầy đủ (hay gọi nôm na là “ép”) khách hàng mua bảo hiểm dưới mọi hình thức.

Riêng với Bộ Tài chính, chúng tôi đã chỉ đạo Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm tăng cường hoạt động quản lý, giám sát hoạt động này; đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng của Ngân hàng Nhà nước để đảm bảo sự quản lý song hành từ phía các NHTM và DNBH.

Cùng với đó, đối với công tác hoàn thiện pháp lý, nhiều quy định mới về đại lý bảo hiểm (bao gồm cả bancassurance) đã được cụ thể hóa theo hướng chặt chẽ, đầy đủ hơn trong các dự thảo văn bản hướng dẫn Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi. Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và kỳ vọng sẽ được ban hành sớm để chấn chỉnh hoạt động, tăng cường chất lượng theo hướng bảo vệ quyền lợi khách hàng của kênh phân phối này.

Bài cuối: Đặt chất lượng phát triển thị trường bảo hiểm lên hàng đầu

PV: Thưa Bộ trưởng, có nhiều ý kiến cho rằng, “trong nguy có cơ” – sau quá trình tăng trưởng nhanh về “lượng” thì đây là cơ hội để thị trường bảo hiểm Việt Nam có bước chuyển tích cực về “chất”. Bộ trưởng có suy nghĩ sao về ý kiến này? Đâu là các giải pháp mang tính lâu dài, căn cơ hơn để thị trường BHNT nói riêng và thị trường bảo hiểm Việt Nam nói chung phát triển chất lượng và bền vững hơn?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Chúng tôi hoàn toàn đồng thuận với ý kiến này. Thị trường bảo hiểm đã trải qua một chặng đường xây dựng và phát triển với nhiều kết quả đáng ghi nhận. Đó là nỗ lực chung của cả các cơ quan quản lý nhà nước, các DNBH và bao gồm cả sự ủng hộ của người mua bảo hiểm. Tuy nhiên, trong giai đoạn thực tiễn vừa qua, nhất là trong bối cảnh Covid-19, chúng ta phải nhìn nhận, đánh giá khách quan từ nhiều phía, từ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp (gồm cả các NHTM), đến người mua bảo hiểm.

Đặt mục tiêu tới năm 2030, quy mô thị trường bảo hiểm Việt Nam đạt 3,3% – 3,5% GDP

Mục tiêu tổng quát của Chiến lược Phát triển thị trường bảo hiểm đến năm 2030 nhằm hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách về kinh doanh bảo hiểm đầy đủ, minh bạch, bình đẳng và đồng bộ, tiếp cận các chuẩn mực, thông lệ quốc tế về kinh doanh bảo hiểm, tạo thuận lợi cho sự phát triển toàn diện thị trường bảo hiểm, bảo đảm thực hiện các nghĩa vụ cam kết quốc tế của Việt Nam. Chiến lược đặt ra mục tiêu cụ thể gồm: Doanh thu ngành Bảo hiểm tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 – 2025 là 15%/năm, đến năm 2025, quy mô đạt 3% – 3,3% GDP; tăng trưởng bình quân giai đoạn 2026 – 2030 là 10%/năm, đến năm 2030 quy mô đạt 3,3% – 3,5%.

Đến năm 2025 có 15% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ; đến năm 2030 có 18% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ. Tốc độ tăng trưởng bình quân về tổng tài sản, tổng số tiền đầu tư, tổng dự phòng nghiệp vụ, tổng nguồn vốn chủ sở hữu tăng bình quân 15%/năm giai đoạn 2021 – 2025 và 10%/năm giai đoạn 2026 – 2030. Tốc độ tăng trưởng doanh thu cung cấp sản phẩm bảo hiểm trên môi trường mạng đạt bình quân 10%/năm trong giai đoạn 2023 – 2030. Phí bảo hiểm bình quân đầu người đạt 3 triệu đồng năm 2025, 5 triệu đồng năm 2030.

Đảng, Nhà nước rất quan tâm tới việc phát triển thị trường bảo hiểm chất lượng, bền vững, góp phần phát triển kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội. Thị trường bảo hiểm Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển, do vậy, sẽ còn rất nhiều việc phải làm, vừa làm vừa hoàn thiện để từng bước đạt được các mục tiêu mà Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm đến năm 2030 đã được Chính phủ phê duyệt.

Để đạt được các mục tiêu lớn đề ra, thị trường bảo hiểm vẫn còn nhiều thách thức cần hoàn thiện và xứng tầm hơn với tiềm năng, lợi thế của Việt Nam như chất lượng nhân lực, cơ sở dữ liệu thị trường, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường quản trị rủi ro và tính minh bạch của các DNBH… Đây là các vấn đề rất cần thiết, là cơ sở vững chắc để thị trường bảo hiểm phát triển bền vững, phát huy vai trò là “bà đỡ”, góp phần phát triển ổn định và bền vững cho các chủ thể khác trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế.

Với những thành quả đạt được, tiềm năng phát triển, cũng như những tồn tại trên thực tế, chúng tôi cho rằng, đây vừa là thách thức cần nỗ lực để hoàn thiện, vừa là cơ hội lớn để đưa thị trường bảo hiểm Việt Nam tăng trưởng về quy mô, cải thiện về chất lượng, hướng tới phát triển an toàn, bền vững trong tương lai. Trong các năm tới, bên cạnh các yếu tố nền tảng như tăng trưởng kinh tế, quy mô dân số, xu hướng phát triển công nghệ…, thì nền tảng pháp lý được kỳ vọng sẽ góp phần hỗ trợ cho thị trường bảo hiểm phát triển hơn nữa cả về “lượng” và “chất”.

Tuy vậy, chúng tôi nhận thức rằng, để đạt được mục tiêu phát triển chất lượng, bền vững, thì không thể thay đổi ngay trong “ngày một, ngày hai” mà cần một quá trình, làm từng bước. Trong thời gian tới, thị trường bảo hiểm Việt Nam đặt chất lượng phát triển lên hàng đầu, nhưng để “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, thì cần các giải pháp đồng bộ từ cả phía cơ quan quản lý, sự chung tay vào cuộc thực sự của cả các DNBH, NHTM, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam và người tham gia bảo hiểm.

Về phía cơ quan quản lý, chúng tôi sẽ tiếp tục hoàn thiện các cơ chế chính sách liên quan đến sản phẩm bảo hiểm, công khai, minh bạch thông tin về sản phẩm và DNBH để người dân có thể dễ dàng tiếp cận thông tin khi tìm hiểu, lựa chọn cho mình sản phẩm bảo hiểm phù hợp.

Mặt khác, cơ quan quản lý đã và tiếp tục yêu cầu rà soát, tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động của các DNBH và tiến hành xử lý nghiêm minh nếu phát hiện các trường hợp đại lý bảo hiểm sai phạm quy định pháp luật.

Về phía các DNBH, cần rà soát lại các sản phẩm bảo hiểm, đơn giản hoá quy tắc, điều khoản, tăng cường việc công khai, minh bạch thông tin về sản phẩm bảo hiểm và hoạt động của mình. DNBH phải rà soát, nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng, hoàn thiện quy trình nghiệp vụ, quy định nội bộ, chính sách về quản trị rủi ro, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật. Đồng thời, cần thường xuyên đào tạo, đào tạo lại, nâng cao chất lượng đào tạo các đại lý để tăng chất lượng tư vấn và dịch vụ khách hàng.

Ngoài ra, để thị trường phát triển lành mạnh, bền vững, chúng ta không thể không nhắc tới vai trò của người tham gia bảo hiểm. Bên cạnh việc đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, nâng cao hiểu biết về bảo hiểm, về phía khách hàng cần tìm hiểu thật kỹ quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia hợp đồng bảo hiểm để bảo vệ cho chính mình, đồng thời giảm thiểu tranh chấp phát sinh về sau.

Với nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ, chúng tôi tin tới đây, ngành bảo hiểm sẽ phát triển chất lượng hơn, đóng góp nhiều hơn nữa cho kinh tế và an sinh xã hội.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Các bên phải tôn trọng nguyên tắc tự nguyện, tự thỏa thuận và bình đẳng

Hiện nay, các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) nhân thọ đang cung cấp hơn 500 sản phẩm bảo hiểm thuộc nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ (BHNT) và bảo hiểm sức khỏe. Các sản phẩm BHNT ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tham gia bảo hiểm, bao gồm các sản phẩm chỉ cung cấp quyền lợi bảo vệ thuần túy (như bảo hiểm tử kỳ, bảo hiểm sức khoẻ…) và các sản phẩm có kết hợp cả bảo vệ và đầu tư (như sản phẩm bảo hiểm liên kết chung, bảo hiểm liên kết đơn vị, hưu trí…).

Dù là sản phẩm nào thì việc tham gia bảo hiểm phải xuất phát từ nhu cầu bảo vệ là trước tiên. Khách hàng sẽ cân nhắc trong việc tham gia một sản phẩm BHNT theo nhu cầu bảo vệ trong trường hợp không may rủi ro xảy ra.

Quy định pháp luật đã nêu rõ, việc giao kết hợp đồng bảo hiểm phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, tự thỏa thuận và bình đẳng giữa khách hàng với DNBH. Do vậy, người tham gia bảo hiểm cần phải tìm hiểu và đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng, nếu còn băn khoăn thì có quyền yêu cầu đại lý tư vấn giải thích tường minh trước khi đặt bút ký.

Thậm chí, khách hàng còn có quyền lưu lại bằng chứng trong quá trình tư vấn để nghiên cứu lại hoặc làm bằng chứng sau này để đảm bảo việc các đại lý làm đúng quy định pháp luật. Nếu trong trường hợp các DNBH sai phạm, cơ quan quản lý sẽ xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật./.